هر سیالی به جسمی که در آن قرار گرفته (جزئی یا کامل) نیروی شناوری وارد میکند. اندازه نیرو برابر وزن سیال جا به جا شده است.
FB = Wمایع
اندازه نیروی شناوری = FB
وزن مایع جا به جا شده = Wمایع
اثری که نیروی شناوری بر جسم میگذارد بستگی به سایر نیروهای وارد بر جسم دارد. به عنوان مثال اگر نیروی شناوری به اندازه کافی قوی باشد آنگاه جسم بر روی مایع شناور میماند. شکلهای زیر این موضوع را نشان میدهند.
در شکل زیر، جسمی به وزن 100N روی مایع قرار دارد و هیچ قسمت از آن را جا به جا نمی کند. بنابراین نیروی شناوری به آن وارد نمی گردد.
در شکل زیر، جسم تا حدودی در مایع فرو رفته و در نتیجه نیروی شناوری به آن وارد میشود. با این حال، اگر جسم رها گردد آنگاه در مایع فرو میرود زیرا نیروی شناوری کوچکتر از وزن جسم است.
در شکل زیر هم، جسم آن قدر در مایع فرو رفته که نیروی شناوری وارد بر آن برابر وزن جسم گردیده است. بنابر این جسم به شکل شناور در مایع باقی میماند.
اگر نیروی شناوری قادر به تعادل با نیروی وزن نباشد (حتی در هنگامی که تمام جسم در مایع فرو رفته) آن گاه جسم در مایع غرق میشود. حتی وقتی جسم در مایع فرو رفته است با این حال هنوز نیروی شناوری به آن وارد میگردد.
در فیلم زیر اثر نیروی شناوری را در کاهش نیروی وزن مشاهده می کنید.
شاید بارها کشتیها را در آب اقیانوس دیده باشید. اما آیا واقعاً تمام آب لازم است؟ آیا به عنوان مثال میتوان کشتی را در آب استخر شناور کرد!؟
در واقع، یک کشتی را میتوان در آب کمتر از استخر نیز شناور نمود، حتی در یک لیوان آب. برای بررسی علت این امر به شکل زیر توجه کنید.
در شکل زیر یک کشتی را در آب اقیانوس شناور میبینید زیرا بر اثر فضای خالی میانی آن حجم آب به اندازه کافی جا به جا میشود تا نیروی شناوری لازم (که برابر وزن است) تأمین کند.
شکل زیر نیز مقدار آب جا به جا شده توسط کشتی را نشان میدهد.
در این شکل یک باریکه از آب حول مقطع شکل بالا رسم شده است. تنها آب لازم برای شناوری کشتی همین مقدار آب میباشد.
بدیهی است این بخش از آب میتواند حجم بسیار کمی را اشغال کند مثلاً یک لیوان آب!
در فیلم زیر دو جسم (با ابعاد مختلف ) به ترازویی وصل شده اند و ترازو جرم هر دو را مساوی نشان می دهد. اگر هوای داخل محفظه تخلیه شود آیا ترازو باز هم در حال تعادل باقی می ماند؟